Als foodblogger ben je meestal niet alleen met eten, maar ook met gezondheid bezig. Hippocrates zei het al:
“Let food be thy medicine and medicine be thy food.”
(Laat voeding uw medicijn zijn, en laat medicijnen uw voeding zijn.)
En ook al was de wetenschap in de tijd van Hippocrates anders als die van nu, hij had wel gelijk. Inmiddels zijn en worden er vele onderzoeken naar de impact van voeding op gezondheid gedaan. Hartstikke goed natuurlijk, maar ook wel verwarrend. Want zo veel onderzoeken, zoveel resultaten. En die spreken elkaar soms, of eigenlijk vaak, tegen.
Onderzoek, hoe?
Wetenschappelijke onderzoeken worden op verschillende manieren uitgevoerd. Experimentele studies zijn studies die op dieren of proefpersonen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld voor de werking van nieuwe medicijnen. Hierbij krijgt de ene groep het betreffende medicijn krijgt toegediend, de andere krijgt een placebo. Er zijn drie criteria voor dit soort studies, waarmee geprobeerd wordt een zo objectief mogelijk resultaat te krijgen:
- placebo gecontroleerd: de proefpersoon weet niet of hij/zij het echte of het nep-medicijn krijgt;
- gerandomiseerd: er worden willekeurige proefpersonen uitgezocht, dus niet alleen diegenen die bijvoorbeeld een bepaalde ziekte hebben, want dan zou het resultaat daardoor beïnvloed kunnen worden;
- dubbelblind: zowel de proefpersoon als de betrokken arts weet, of hij/zij het echte medicijn of het placebo krijgt.
Dan zijn er zogenaamde epidemiologische onderzoeken, die grote groepen mensen over lange tijd, soms jaren, volgen. Bijvoorbeeld m.b.t. eetgewoonten, omgeving en levensstijl. En daar gaat het soms mis. Een grafiek met cijfers over aardolietransport per spoor in Frankrijk, en het aantal sterfgevallen in dezelfde periode in Nederland, kan enorme overeenkomsten tonen. Toch heeft het één hoogstwaarschijnlijk niks met het ander te maken.
Op dezelfde manier kunnen eetgewoonten en levensstijl-cijfers mogelijk ten onrechte aan elkaar gekoppeld worden. En dat geeft onjuiste resultaten.
De ‘vet is slecht’ mythe
Dan bestaat er nog een fenomeen wat in wetenschappelijke kringen ‘publication bias‘ heet. Een wetenschapper die de resultaten van een onderzoek publiceert, doet dat meestal met de hoop roem te verwerven voor een baanbrekend onderzoek, en wie weet een Nobelprijs in het verschiet. En zo komt het dat de resultaten van een onderzoek op dermate wijze gepresenteerd worden, dat ze de stelling welke onderzocht wordt, volledig onderschrijven. Meneer Ancel Keys is daar in de voedingswereld een roemrucht voorbeeld van.
Ancel Keys was de man die ervoor gezorgd heeft dat de wereld vetarm is gaan eten. O ja, en de ‘uitvinder’ van het begrip BMI (body mass index).
In de vijftiger jaren publiceerde hij een onderzoek, uitgevoerd op ruim 12.000 mannen (geen vrouwen!) uit Mediterrane landen, waaruit zou blijken dat er een correlatie bestaat tussen de (verzadigd) vetconsumptie en het aantal sterfgevallen als gevolg van hart- en vaatziekten. De cijfers van zeven geïndustrialiseerde landen werden gepubliceerd, en toonden een duidelijk opgaande lijn: hoe meer vet, hoe meer sterfgevallen.
Cherry picking
Wat meneer Keys er alleen even niet bij vermeldde, was dat hij in deze zogenoemde ‘zeven-landen-studie’ feitelijk 22 landen had onderzocht. Alleen de landen waarbij de resultaten van het onderzoek overeenkwamen met de stelling ‘van vet eten krijg je hartziekten en ga je dood’, werden gepubliceerd. Cherry picking heet dat. Als je de grafiek ziet van alle 22 landen, dan lijkt het meer op je autoruit na een ritje op een zomerse avond. Geen touw aan vast te knopen.
Uit de ruwe data, die lang achter slot en grendel verstopt waren, zou zelfs het tegenovergestelde blijken: verzadigd vet is goed voor je.
Toch is het aan het onderzoek van Ancel Keys te danken dat we massaal vetarm zijn gaan eten, en de roomboter en slagroom in het verdomhoekje hebben gestopt. In plaats daarvan is de suiker-consumptie explosief gestegen, want als je vet als smaakmaker uit voeding haalt, moet je er iets anders voor terug stoppen. En juist die suiker lijkt de grote boosdoener te zijn als het om hart- en vaatziekten gaat. En meer ziekten trouwens.
De eerlijkheid gebiedt te vermelden dat meneer Keys zelf zijn door hem geadviseerde Mediterrane dieet gevolgd heeft, en er 100 jaar mee is geworden (hoewel hij zelf heeft gezegd dat er geen bewijs is dat hij dankzij zijn dieet zou oud werd).
Deze pompoensoep verzadigt
Verzadigd vet mag! Dit vet is zelfs veel stabieler als de onverzadigde vetten uit plantaardige producten, en het schijnt dat vooral je hersenen erg blij worden van verzadigd vet. Verzadigd vet zit vooral in dierlijke producten (vlees, vette vis, kaas, boter) maar ook in kokos (kokosolie, kokosmelk), noten en avocado’s. En in het recept van vandaag wordt een flinke hoeveelheid kokosmelk gebruikt, namelijk in de Aziatische pompoensoep. Want, zo blijkt uit een rondvraag op sociale media, pompoen wordt het liefst verwerkt in soep.
Er staat al een Caribisch recept voor pompoensoep op de blog, vandaag wordt het een Aziatische pompoensoep. In deze soep worden lekker veel kruiden verwerkt. Het is een simpele soep, en zoals je van mij gewend bent in een handomdraai klaar. Deze Aziatische pompoensoep doet het prima als lunch, en geeft je de rest van de middag een verzadigd gevoel.
Koolhydraatarme Aziatische pompoensoep
Dit heb je nodig
- 1/2 Hokkaido pompoen
- 200 ml kokosmelk
- 2 bosuitjes
- 2 tl sesamzaad
Voor de kruidenpasta
- 1 knoflookteentje
- 1 el tomatenpuree
- 1/2 el tamari
- sap van een halve limoen
- 1/2 tl gemalen koriander
- 1/4 tl gemalen komijn
- 1/2 tl kaneel
- 1 tl kurkuma
- 1/4 tl gemalen peper
- flinke snuf chilipeper
Zo maak je het
- Maak de bosuitjes schoon en snijd ze in ringetjes.
- Pers het teentje knoflook uit boven een kommetje. Meng alle overige ingrediënten voor de kruidenpasta erdoor. Roer goed tot er een zo egale mogelijke pasta ontstaat.
- Snijd het vruchtvlees van de pompoen in stukjes (schillen hoeft niet), en kook de pompoen in een bodempje water in 6-8 minuten gaar. Niet afgieten. Pureer de pompoen met een staafmixer.
- Voeg de kokosmelk en het kruidenmengsel toe en verwarm de soep op middelmatig vuur.
- Schenk de Aziatische pompoensoep in twee kommen of borden, en top met de bosuiringetjes en het sesamzaad.
Tips
- Je kunt de kruidenpasta natuurlijk ook voor andere gerechten gebruiken, bijvoorbeeld voor een curry.
Smaken verschillen … stem hier op dit recept: